Paweł Z. (dane zostały zmienione) w 2011 r. pomyślnie zdał egzamin wstępny na aplikację radcowską. Następnie, został wpisany na listę aplikantów radcowskich przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Jednakże wpisowi sprzeciwił się Minister Sprawiedliwości. Ustalono bowiem, że kandydat na aplikanta radcowskiego uczestniczył w wypadku drogowym, w którym obrażenia poniosła inna osoba. Prowadził samochód pod wpływem alkoholu i naruszył zasady bezpieczeństwa ruchu drogowego. Za to przestępstwo prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w 2009 r. został skazany na rok i sześć miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na pięć lat. Ponadto orzeczono trzy lata zakazu prowadzenia pojazdów oraz karę grzywny.
Paweł Z. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Ministra Sprawiedliwości. Zarzucił w niej, że przyczyną wypadku nie było prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu, ale złe oznakowanie drogi. Z kolei Minister Sprawiedliwości podnosił, iż nie ma obowiązku badać okoliczności popełnienia czynu. Już sam fakt prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu wskazuje, że kandydat na aplikanta radcowskiego nie daje rękojmi należytego wykonywania zawodu.
WSA uchylił decyzję Ministra Sprawiedliwości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Wskazał, że należy zbadać okoliczności wypadku. Z kolei Minister Sprawiedliwości złożył do NSA skargę kasacyjną na wyrok WSA.
NSA uchylił wyrok WSA i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Uznał, że prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości nie jest okolicznością wymagającą dalszego wyjaśniania.
WSA ponownie rozpoznał sprawę i oddalił skargę Pawła Z. Podzielił stanowisko Ministra Sprawiedliwości. Z kolei ten wyrok WSA zaskarżył kandydat na aplikanta radcowskiego. Argumentował, że wymóg nieskazitelnego charakteru dotyczy wyłącznie osób starających się o wpis na listę radców prawnych, a nie aplikantów radcowskich. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 1 pkt 5 ustawy o radcach prawnych, na listę radców prawnych może być wpisany ten, kto jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego.
NSA stwierdził, że przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 pkt 5 ustawy o radcach prawnych dotyczą zarówno radców prawnych oraz aplikantów radcowskich. Już sama okoliczność prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości jest podstawą do stwierdzenia niespełnienia przesłanek z w/w przepisu. Przesądza o tym nie tyle popełnienie przestępstwa nieumyślnego (tj. spowodowanie wypadku drogowego), ale okoliczności, w jakich do niego doszło (tj. prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu). Osoba prowadząca pojazd w stanie nietrzeźwości nie może być uznana za osobę o nieskazitelnym charakterze i dającą rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego.
W związku z powyższym, skarżący nie podejmie aplikacji radcowskiej przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu.
Katarzyna Matuszczak
aplikant radcowski