VAT: Zakup wiązanki lub kwiatów w związku ze śmiercią pracownika – nie jest wydatkiem związanym ze sprzedażą opodatkowaną. Niepozorny wyrok, z którego mogą wyniknąć dla podatników fatalne konsekwencje na gruncie PIT/CIT.
Stan faktyczny
W najnowszym wyroku (I FSK 7/18) NSA uznał, że podatnik VAT, który ze środków obrotowych nabywa wiązankę pogrzebową, opłaca nekrolog, składa kondolencje w prasie lub ponosi koszty dowozu pracowników na pogrzeb byłego pracownika – nie ma prawa do odliczenia podatku VAT.
Okazanie współczucia rodzinie i szacunku to jedynie dobry obyczaj i brak jest związku ze sprzedażą energii przez spółkę, która zapytała o prawo do odliczenia.
Stanowisko organu i WSA w Lublinie
Organ podatkowy, jak też WSA w Lublinie (I Sa/Lu 406/17) – uznali, że potrzebny jest bezpośredni związek ze sprzedażą opodatkowaną. Tutaj natomiast występuje jedynie związek pośredni. Zdaniem WSA w Lublinie wydatki tego typu wykazują związek pośredni, zbyt odległy od sprzedaży opodatkowanej. Budują wizerunek godnego zaufania przedsiębiorcy, a to za mało, aby odliczyć VAT.
Podatek należny
Organ interpretacyjny potwierdził jednak, że Spółka, w związku ze realizacją w/w czynności, nie musi jednak wykazywać podatku należnego.
Skoro już w momencie nabycia towaru i usługi – Spółce nie przysługuje prawo do odliczenia VAT, to na zasadzie wynikającej z art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 VatU – nie zachodzi konieczność wykazania podatku należnego w zw. z nieodpłatnym świadczeniem usług oraz dostawą towarów.
NSA stawia na związek „realny”
Wyrok NSA, na pierwszy rzut oka wydaje się wielce kontrowersyjny, szczególnie gdy interpretacji art. 86 ust. 1 VatU dokonujemy w kontekście orzecznictwa TSUE.
Można jednak też próbować spojrzeć na to bardziej optymistycznie. Wnioskodawcą była spółka, która zajmuje się sprzedażą energii. Konsumenci tego podatnika – nie mają daleko posuniętej możliwości wyboru kontrahenta. A już w szczególności trudno uwierzyć, aby odbiorcy energii podejmując decyzję o podpisaniu umowy z dostawcą energii badali, który z kilku dostawców energii na ich rynku, ma bardziej „ludzką” twarz, gdy idzie o uhonorowanie byłych pracowników. Jeszcze gorzej, gdy na danym obszarze jest tylko jeden dostawca.
NSA uwypuklił bowiem dwie kwestie. Z jednej strony podkreślił brak realnego związku pomiędzy tymi wydatkami a możliwością zwiększenia obrotu. Z drugiej strony, sędzia sprawozdawca dość jednoznacznie zwrócił uwagę, że zaprezentowana przez niego argumentacja nie ma charakteru uniwersalnego, gdyż – jak stwierdził – przy tego rodzaju sprawach zawsze należy badać indywidualne okoliczności o charakterze gospodarczym.
Podsumowanie
NSA już od jakiegoś czasu wydaje orzeczenia, gdzie sposób rozumienia związku określonego normą zawartą w art. 86 ust. 1 VatU – wydaje się być coraz to bardziej rygorystyczny.
To może martwić. Mam bowiem wrażenie, że czasem dla odliczenia podatku naliczonego na gruncie VAT – NSA wymaga spełnienia przesłanek, które finalnie okazują się być bardziej rygorystyczne aniżeli nawet te, które ustawodawca i praktyka, określiły przy kwalifikacji kosztów podatkowych w PIT/CIT (zob. np. w art. 15 ust. 1 w PdopU). A to już wydaje się dość niebezpieczne. Może bowiem oznaczać, że podatnik, jak ten w niniejszej sprawie, będzie miał także dużą trudność w realizacji swojego prawa do zaliczenia tego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania. Oznacza to zatem, że Spółka musi m.in. bacznie analizować rozwój orzecznictwa, które odnosi się do tego, jak sądy traktują „kosztowo” wydatki na tzw. CSR. Inną drogą jest wystąpienie z kolejnym wnioskiem ORD-IN.