VAT: Czy po 1 kwietnia 2014 r. można odliczać 50% podatku naliczonego, jeżeli podatnik, przed tą datą, odliczył już 60% kwoty podatku naliczonego w związku z leasingiem samochodu osobowego ?
Jak było do 31 marca 2014 r. ?
Przepisy regulujące zasady odliczania podatku VAT, gdy idzie o nabycie i leasing samochodów – należą do najbardziej skomplikowanych. Wyjątkowo często ulegały też zmianom. Do dnia 31.03.2014 r. obowiązywał art. 86a VatU, w brzmieniu nadanym ustawą z dn. 16.12.2010 r. (Dz.U. nr 247, poz.1652 ze zm.). Przepis ten, jak wiemy obowiązywał bardzo krótko, tj. od 01.01.2014 r. do 01.04.2014 r.
Z powyższego przepisu wynikało, że w okresie do 31.03.2014 r., w przypadku nabycia samochodów osobowych i innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t – kwotę podatku naliczonego stanowić mogło tylko 60% kwoty podatku określonego na fakturze zakupowej – nie więcej jednak niż 6.000 zł. To samo ograniczenie, ze względu na treść art. 86a ust. 8 VatU, miało zastosowanie do umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.
Przypomnijmy, że jeszcze wcześniej ograniczenie w zakresie odliczenia podatku VAT zamykało się limitem 50%, nie więcej jednak niż 5.000 zł.
A jak jest od 1 kwietnia 2014 r. ?
Decyzją wykonawczą Rady z dn. 17 grudnia 2013 r. – Polska została upoważniona do zastosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (decyzja 2013/805/UE).
Konsekwencją tej decyzji było wprowadzenie przez Polskę, w odniesieniu do zakupu i leasingu samochodów (a ściślej: „pojazdów samochodowych” – zob. dodany w art. 2 VatU pkt 34), nowej regulacji. Jak wiemy, zmiany zostały wprowadzone ustawą z dn. 7 lutego 2014 r. – o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 312), i weszły w życie z dniem 1 kwietnia 2014 r.
Zgodnie z nowym art. 86a ust. 1 VatU kwotę podatku naliczonego, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej m.in. z otrzymanej przez podatnika faktury. Zasada ta odnosi się także do umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze (zob. art. 86a ust. 2 pkt 2 VatU).
Na tle tej nowej regulacji pojawia się zatem pytanie: Jak ma zachować się podatnik, który przed 1.04.2014 r. wziął w leasing samochód osobowy ? Jeżeli umowa leasingu jeszcze trwa, a ów podatnik przed datą 1.04.2014 r. (wedle wcześniejszych przepisów) „wyczerpał” już prawo do odliczenia podatku naliczonego (60% i nie więcej aniżeli 6.000 zł). Zakładamy też, że w chwili obecnej samochód ten nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej (art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a VatU).
Takich przypadków jest w naszej praktyce bardzo dużo. W wielu bowiem firmach są leasingowane samochody osobowe, co do których podatnicy nie zdecydowali się na złożenie informacji VAT-26, i co do których nie prowadzi się ewidencji przebiegu pojazdu.
Czy, tacy podatnicy, po 1 kwietnia 2014 r., mogą odliczyć z każdej faktury otrzymanej od leasingodawcy 50% podatku naliczonego ?
Co mówią przepisy przejściowe ?
Analiza przepisów przejściowych ustawy z dn. 7 lutego 2014 r. wskazuje, że ustawodawca tej kwestii wprost nie reguluje. Przepis art. 13 tej ustawy odnosi się wprawdzie do umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, zawartych przed 1.04.2014 r. – ale reguluje kwestię inną aniżeli poruszona powyżej w pytaniu.
W mojej ocenie należy zatem stosować ogólną regułę prawa intertemporalnego, wedle której, o ile przepis prawa nie stanowi inaczej, do zdarzeń zaistniałych pod rządem nowej ustawy, dla oceny skutków tych zdarzeń, należy stosować nowe prawo.
Z tego też powodu należy przyznać podatnikom prawo do odliczania 50% podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT otrzymywanych od leasingodawcy. Nie ma tutaj znaczenia fakt, że już dawno ów podatnik „wyczerpał” limit odliczenia. Dotyczy to zarówno przypadków, gdy odliczeniu podlegało 60% podatku naliczonego (nie więcej jednak niż 6.000 zł), jak też gdy odliczeniu (na podstawie jeszcze wcześniejszych przepisów) – podlegało 50% podatku, jednak nie więcej aniżeli 5.000 zł.